geplaatst 1 april 2013

Een ontmoeting tussen psychologie en spiritualiteit

Francis de Groot

Van Zelf tot Mystiek; Een ontmoeting tussen psychologie en spiritualiteit, Francis de Groot, NV Uitgeverij Altiora Averbode (2009), ISBN 978-90-317-2619-6, NUR 708, 770
(Trefwoorden: psychologie, mystiek, relational frame theory, spiritualiteit, behaviorisme)

Ter kennismaking citeer ik passages uit de inleiding van het boek:

Inleiding

Dit boek is een kennismaking, een ontmoeting tussen een bepaalde stroming binnen de psychologie – de gedragsanalyse – en de mystiek. Het is bedoeld als een ontmoeting in de ware zin van het woord: een verkenning van raakvlakken. Het is niet bedoeld als reductionisme: herleiding van de ene – mystiek – tot het andere – psychologie.

Het boek ontstond uit een combinatie van vakinteresse (psychologie, gedragsanalyse) en persoonlijke interesse (religie). De twee boeken die mij de laatste jaren het meest hebben geraakt en verwonderd zijn Zaadkorrels van contemplatie van Thomas Merton en Relational Frame Theory van Hayes, Barnes-Holmes en Roche. Allebei bezorgden ze me een aha-erlebnis, hoewel ze immens verschillen: het ene is spiritueel inspirerend, het andere streng wetenschappelijk (en zeer moeilijk te lezen, geen aanrader voor beginners). Als bij wonder kennen ze een raakvlak: de mystiek. Vanuit dat raakvlak ontsproot dit boek. Het wil op die manier een stimulans bieden, interesse wekken bij mensen die nog niet echt thuis zijn in mystiek of in gedragsanalyse. Misschien kan het enkele aanzetten om zich er verder in te verdiepen.

…

Het opzet van dit boek is niet therapeutisch; het is geen hulpbron voor mensen in nood. Het biedt geen oplossing voor problemen. Het geeft enkel een verkenning van het terrein van het Zelf en de raakpunten met de mystiek. Enkel die aspecten van de twee invalshoeken (psychologie en spiritualiteit) zijn eruit gelicht die raakpunten hebben. Deze raakpunten situeren zich op vlak van de beleving, de ervaring. Psychologie gaat over gedrag, denken en voelen – ervaren dus. Over de religieuze opvattingen en theorieën kan de psychologie geen uitspraken doen. Wel over de ervaringen dus. En dit is net het terrein dat voor velen het meest bevattelijk en toegankelijk is.

…